Nợ Công Trung Quốc Đang Tệ Tới Mức Nào?

21 Tháng Mười Một 20198:00 CH(Xem: 9431)
Nợ Công Trung Quốc Đang Tệ Tới Mức Nào?
Nợ Công Trung Quốc Đang Tệ Tới Mức Nào

Các địa phương Trung Quốc tìm mọi cách vay tiền cho những dự án khủng kém hiệu quả kinh tế, gây ra mối đe dọa nợ công với nền kinh tế quốc gia.

Nhữ Châu, thành phố có dân số khoảng một triệu người thuộc tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc, đang phải vay tiền của các nhân viên y tế để có tiền xây bệnh viện mới. Nếu các nhân viên không có tiền, họ bị yêu cầu đi vay ngân hàng để đem tiền về cho bệnh viện. Các bác sĩ, y tá ở Nhữ Châu than phiền trên mạng xã hội và truyền thông địa phương về áp lực phải đi vay hàng nghìn USD để góp tiền xây dựng bệnh viện. Một người viết trên diễn đàn dành cho các công nhân viên chức chính quyền thành phố: “Điều này chẳng khác nào xát muối vào vết thương”. Nhiều người khác cũng đặt câu hỏi tại sao các dự án lớn của chính quyền lại cần đến tiền của nhân viên cấp thấp.

Nhữ Châu không phải là hiện tượng cá biệt ở Trung Quốc và những dự án cơ sở hạ tầng như vậy đang trở thành biểu tượng cho khoản nợ công hàng nghìn tỷ USD đe dọa nền kinh tế đất nước.

Trong thời kỳ kinh tế Trung Quốc bùng nổ, chính quyền các tỉnh thành đua nhau vay tiền để thực hiện những dự án "khủng" như xây dựng sân vận động, công viên, đường cao tốc không kết nối tới đâu, tất cả nhằm mục đích tạo ra càng nhiều công ăn việc làm càng tốt. Nhưng nền kinh tế Trung Quốc đang chững lại với tốc độ tăng trưởng thấp nhất trong gần ba thập kỷ qua, buộc Bắc Kinh phải thắt chặt dòng chảy ngân sách để đối phó với vấn đề nợ công.

Do vậy, ngày càng nhiều thành phố ở Trung Quốc tìm cách huy động tiền từ các bệnh viện, trường học và các tổ chức khác để thực hiện những dự án cơ sở hạ tầng của mình. Thông thường, họ sử dụng các phương án tài chính phức tạp, như thỏa thuận cho thuê tài chính hay ủy thác, nhằm qua mặt các quy định thắt chặt vay nợ của chính quyền Bắc Kinh.

Chen Zhiwu, giám đốc Viện Toàn cầu Châu Á tại Đại học Hong Kong, cho biết: “Dù là cho thuê tài chính hay ủy thác, chúng cũng chỉ là công cụ để chính quyền địa phương đi vay tiền. Hôm nay các quan chức trung ương có thể ngăn chặn được một hình thức vay tiền, thì ngày mai chính quyền địa phương lại tìm ra một cách thức mới. Đó là lý do Trung Quốc thường nói về hạn chế nợ công trong nhiều năm nhưng vẫn chưa giải quyết được".

Các thỏa thuận vay kiểu tương tự đang tăng lên ngày một nhiều ở các thành phố như Nhữ Châu, và chúng sẽ sớm trở thành nợ xấu. Những người cho vay cáo buộc ba bệnh viện ở Nhữ Châu và ba quỹ đầu tư có quan hệ với thành phố "xù nợ".

Các quan chức ở Nhữ Châu lâu nay mạnh tay chi tiền cho các dự án khủng để duy trì tăng trưởng kinh tế địa phương. Hậu quả là Nhữ Châu đang sở hữu một loạt dự án "voi trắng", những công trình tạo ra gánh nặng khủng khiếp cho nợ công nhưng lại không mang lại nhiều giá trị thiết thực và không mang lại hiệu quả kinh tế.

Người dân địa phương cho biết, thành phố đã xây một tổ hợp thể thao và sân vận động rồi biến nó thành trung tâm thương mại điện tử, song phần lớn giờ đây bị bỏ hoang. Một dự án tái định cư bắt đầu từ 4 năm trước nhằm đưa người dân ở các vùng nông thôn hẻo lánh tới những khu nhà mới đang chậm tiến độ vì thiếu vốn.

Nợ công tiềm ẩn từ các địa phương như Nhữ Châu là một thách thức lớn đối với chính quyền Bắc Kinh. Nếu tạo ra phản ứng dây chuyền lan sang các khu vực khác và ảnh hưởng tới đời sống của người dân, chúng có thể phá vỡ hệ thống tài chính của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Các khoản nợ này cũng ngăn Bắc Kinh tăng cường cho vay như một biện pháp kích thích tăng trưởng kinh tế. Hiện chưa có thống kê chính thức các khoản nợ công là bao nhiêu. Bắc Kinh cho rằng tổng nợ công của đất nước là khoảng 2,500 tỷ USD, nhưng Vincent Zhu, chuyên gia phân tích tại Rhodium Group, lại nhận định con số này phải hơn 8,000 tỷ USD. Zhu cho biết:  “Hãy tưởng tượng nền kinh tế là một con tàu giống như Titanic. Các khoản nợ công của chính quyền địa phương giống như những container trên tàu. Và con tàu đã chứa quá nhiều container rồi”.

Nhữ Châu, đô thị nằm giữa những mỏ than ở tỉnh Hà Nam, đã vay và chi tiêu cho các hoạt động mà chính quyền trung ương phát động, với niềm tin rằng Bắc Kinh sẽ trả phần lớn các khoản vay. Khi Trung Quốc tập trung tổ chức Thế vận hội Bắc Kinh 2008, Nhữ Châu đã xây dựng một khu liên hợp thể thao, với sân vận động có sức chứa 15,466 chỗ ngồi, một sân bóng rổ trong nhà và một trung tâm hội nghị sở hữu khán phòng có quy mô ngang tầm Đại Lễ đường Nhân dân Trung Hoa ở Bắc Kinh.

Khi công nghệ trở thành ưu tiên hàng đầu của các lãnh đạo Trung Quốc, Nhữ Châu đã đổi tên khu liên hợp thể thao thành khu trung tâm Thương mại Điện tử và Dữ liệu Lớn cũng như xây dựng Tòa nhà Thương mại Điện tử nhìn ra sân vận động. Hiện nay, sân bóng rổ trong nhà và khán phòng đang được dùng để cho thuê tổ chức sự kiện.

Việc xây dựng các dự án lớn như vậy đòi hỏi một số kỹ năng về tài chính, nhưng chính quyền địa phương Trung Quốc có rất ít quyền hạn trong việc thu thuế hay đi vay. Họ chủ yếu trông cậy vào tiền ngân sách từ chính quyền trung ương và bán đất cho các nhà phát triển bất động sản, nhưng các khoản đó thường không đủ.

Để có thể vay thêm tiền, nhiều công ty quản lý quỹ đầu tư đã mọc ra dưới danh nghĩa là công cụ tài chính của chính quyền địa phương. Các công ty giúp huy động vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng lớn mà không phải công bố các khoản nợ công khai.

Năm 2008, khi chính quyền trung ương giải ngân gói kích thích kinh tế trị giá 586 tỷ USD nhằm đối phó với tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, ngân hàng quốc doanh đã rót tiền cho các công cụ tài chính. Gao Yinliang, phó giám đốc bộ phận tài chính của công ty Đầu tư Văn hóa Nhữ Châu, một trong những công cụ tài chính của chính quyền Nhữ Châu, cho biết: “Quý vị có thể ngồi tại bàn làm việc và các ngân hàng sẽ đến tận nơi hỏi quý vị có cần vay tiền không”.

Tuy nhiên, Bắc Kinh sau đó thay đổi quan điểm do lo ngại về những khoản nợ công tiềm ẩn. Hai năm trước, giới chức trung ương đã yêu cầu các chính quyền địa phương phải xử lý những khoản nợ, đồng thời buộc hệ thống ngân hàng quốc doanh ở Bắc Kinh thắt chặt hoạt động cho vay.

Với hàng loạt khoản vay phải trả, Nhữ Châu đã chuyển sang huy động hàng chục triệu USD lãi suất cao từ các ngân hàng tư nhân để thực hiện những dự án xây dựng bệnh viện thành phố. Thành phố sớm lâm vào cảnh không có tiền trả. Từ cuối năm 2018, các ngân hàng tư nhân đã kiện ba bệnh viện ở Nhữ Châu, Quỹ Đầu tư Văn hóa Nhữ Châu và hai quỹ đầu tư công khác, cho rằng các tổ chức trên chưa trả hơn 45 triệu USD. Hồi tháng 08/2019, Quỹ Đầu tư Văn Hóa và Bệnh viện Y học Cổ truyền ở Nhữ Châu đã bị liệt vào "danh sách đen" chính phủ, điều sẽ hạn chế khả năng vay mượn hay thực hiện các loại thỏa thuận kinh doanh khác.

Sau khi nhiều bệnh viện bị kiện, ban lãnh đạo đã bắt đầu hỏi vay tiền các bác sĩ và y tá. Trong thông báo hồi tháng 05/2019, các quan chức địa phương kêu gọi ban lãnh đạo bệnh viên ủng hộ một quỹ đầu tư địa phương thông qua trái phiếu. Thông báo nói: “Chúng tôi khuyến khích các nhà quản lý và nhân viên của các bệnh viện địa phương mua trái phiếu chuyển đổi nói trên để hỗ trợ xây dựng các bệnh viện mới”

Một số bệnh viện thực hiện thông báo bằng cách buộc nhân viên mua trái phiếu, còn ban lãnh đạo đề ra chỉ tiêu cho từng bộ phận. Các bác sĩ, y tá bệnh viện Đông y Nhữ Châu phàn nàn với một tờ báo địa phương rằng họ bị yêu cầu phải đóng 14,000-28,000 USD.

Tại Bệnh viện Bà mẹ và Trẻ em Nhữ Châu, các bác sĩ và y tá cũng bị yêu cầu phải "đầu tư" từ 8,500 đến 14,000 USD. Zhang Yuhang, giám đốc bệnh viện Đông y Nhữ Châu, phủ nhận thông tin cho rằng hoạt động gây quỹ là bắt buộc và cho rằng chính bệnh viện đã hiểu sai chính sách của chính phủ. Ông phát biểu với tờ báo địa phương: “Điều này là hoàn toàn tự nguyện”

Vẫn chưa rõ liệu điều gì sẽ xảy ra tiếp theo đối với các dự án "voi trắng" chưa hoàn thành của Nhữ Châu. Hàng chục dự án vẫn còn dang dở, như thể nhiều nơi của thành phố bỗng dưng bị bỏ hoang. Tại trung tâm thương mại điện tử của thành phố Nhữ Châu, việc thi công 4 tòa nhà đang xây dở dường như đã bị đình trệ. Giữa những tòa nhà dang dở này là dòng biểu ngữ trên vải đỏ "Bốn phương nắm tay, cùng nhau viết nên Giấc mơ Trung Hoa".

50Vote
40Vote
30Vote
20Vote
10Vote
00
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
Tạo bài viết
22 Tháng Hai 2021
Hôm thứ Hai (22/02/2021), Ủy ban An toàn Hà Lan (Dutch Safety Board - DSB) thông báo đang điều tra vụ máy bay chở hàng Boeing 747-400 gặp sự cố, khiến hàng chục mảnh vỡ động cơ rơi xuống làng Meerssen ở miền nam Hà Lan.
21 Tháng Hai 2021
Giới chức Mỹ yêu cầu kiểm tra và có thể loại bỏ một số chiếc Boeing 777 sau khi máy bay của United Airlines cháy động cơ trên không.
21 Tháng Hai 2021
40 người vô gia cư ở St. Petersburg được tiêm vaccine Covid-19 hôm Chủ nhật (21/02/2021), nhờ một sáng kiến từ thiện nhận được sự ủng hộ của các quan chức địa phương.
17 Tháng Hai 2021
Cơn khát vaccine của một số nước Châu Âu làm tăng ảnh hưởng của Trung Quốc, vốn đang nỗ lực thể hiện mình là một đồng minh chống Covid-19 đáng tin cậy.
17 Tháng Hai 2021
Các quan chức Lầu Năm Góc cho biết khoảng 1/3 quân đội Mỹ từ chối tiêm vaccine Covid-19, bất chấp mức độ lây nhiễm đáng lo ngại.
16 Tháng Hai 2021
Bà Ngozi Okonjo-Iweala, cựu bộ trưởng tài chính Nigeria, trở thành người Châu Phi đầu tiên và cũng là phụ nữ đầu tiên giữ cương vị tổng giám đốc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).