Chỉnh Sửa Gen Người: Đường Dẫn Đến Địa Ngục Luôn Được Lát Bằng Những Thiện Tâm

14 Tháng Mười Hai 201812:17 SA(Xem: 5870)
Chỉnh Sửa Gen Người: Đường Dẫn Đến Địa Ngục Luôn Được Lát Bằng Những Thiện Tâm
Chỉnh Sửa Gen Người- Đường Dẫn Đến Địa Ngục Luôn Được Lát Bằng Những Thiện Tâm

Theo các thông tin được ghi nhận tính tới tháng 12/2018, có vẻ như các nhà khoa học Trung Quốc đã thực sự chỉnh sửa gen cho một loạt các phôi thai, từ đó sinh ra 2 bé gái “được thiết kế gen” đầu tiên trong lịch sử.

 

Vì các phôi thai đã được can thiệp để loại bỏ một gen ký hiệu là CCR5, hai đứa trẻ sinh ra được cho là sẽ miễn nhiễm với virus HIV. He Jiankui, nhà khoa học đã tạo ra các phôi thai chỉnh sửa gen, nói rằng ông "tự hào" về công trình của mình và không có gì phải xin lỗi. Một số ít nhà khoa học như George Church đến từ Đại học Harvard tại Mỹ cũng ca ngợi "thiện ý" của He Jiankui, dựa trên thực tế rằng ông muốn chỉnh sửa gen để giúp những đứa trẻ có khả năng kháng bệnh.

 

Vậy còn lý do gì mà hơn 100 nhà khoa học Trung Quốc lại lên án công trình của đồng nghiệp, gọi nó là "điên rồ" và nguy hiểm? Cùng với đó, cộng đồng khoa học thế giới cũng kịch liệt phản đối hành động của He Jiankui, khiến cho chính phủ Trung Quốc phải đình chỉ và điều tra nghiên cứu của ông, một nghiên cứu "chui" có dấu hiệu phạm pháp.

 

Câu chuyện về những đứa trẻ biến đổi gen đang trở nên đúng như câu ngạn ngữ của người phương Tây: “Đường đến địa ngục được lát bằng thiện tâm”

 

John Evans là một giáo sư xã hội học tại Đại học California San Diego, Mỹ. Ông là người đã theo dõi quá trình phát triển của kỹ thuật chỉnh sửa gen người, đi đôi với nó là những cuộc tranh luận không ngừng nghỉ trong lĩnh vực suốt 20 năm qua. Thế nhưng, chính giáo sư Evans cũng bị sốc bởi những phát triển gần đây trong lĩnh vực khoa học chỉnh sửa gen người, đặc biệt là nghiên cứu mới của các nhà khoa học Trung Quốc.

 

Giáo sư Evans viết trên trang The Conversation: “Trong suốt 20 năm, tôi đã tập trung nghiên cứu vào những cuộc tranh luận về chỉnh sửa gen người và các công nghệ sinh học khác. Tôi đã theo dõi những cuộc tranh luận từ khi chúng mới chớm nở, nhưng cũng bị sốc bởi tốc độ phát triển trong thời gian gần đây”

 

Cho những ai đã bỏ sót tin tức chấn động nhất thế giới: Tháng 11/2018, Nhà khoa học người Trung Quốc He Jiankui tuyên bố đã chỉnh sửa phôi cho 7 cặp vợ chồng, trong khi họ cố gắng thực hiện các thủ tục thụ tinh nhân tạo để có con ở Trung Quốc. Các cặp vợ chồng đều có người chồng dương tính với HIV còn người vợ thì không. Cho nên, ý định tốt đẹp của He Jiankui là vô hiệu hóa một gen mã hóa protein cho phép virus HIV xâm nhập vào tế bào. Những đứa trẻ được cho là sẽ hưởng lợi từ chỉnh sửa mới, với khả năng miễn nhiễm HIV. Một trong 7 người phụ nữ đã nuôi dưỡng thành công 2 phôi thai, và sinh ra cặp bé gái song sinh Lulu và Nana. Trong lần xuất hiện mới nhất tại Hội nghị Thượng Đỉnh quốc tế lần thứ 2 về Chỉnh sửa gen người ở Hồng Kông, He Jiankui tiết lộ vẫn còn một đứa bé "được thiết kế" nữa sắp chào đời.

 

Dù vậy, chi tiết của nghiên cứu vẫn được giữ bí mật, rất khó để xác định tuyên bố của He Jiankui là thật hay giả. Công trình mà ông đề cập chưa được xuất bản trên bất kỳ tạp chí khoa học được bình duyệt nào. Cha mẹ của cặp song sinh từ chối trả lời truyền thông, và không ai có thể thử nghiệm DNA của Lulu và Nana để xác minh gen của 2 cô bé đã được chỉnh sửa. Còn He Jiankui hiện được cho là đã mất tích.

 

Quay lại với giáo sư Evans, ông cho biết: “Điều quan trọng bây giờ là chúng ta đang có những nhà khoa học muốn cố gắng tạo ra những con người được siêu hóa, những người có thể truyền lại tính trạng của họ cho con cái mình. Một khi bạn có thể làm điều này với một gen, một ngày nào đó bạn sẽ có thể làm điều đó với bất kỳ gen nào – chẳng hạn như những gen liên quan đến khả năng học tập”. Chỉnh sửa gen người vì thế được ví như chiếc hộp Pandora đầy ký bí, nhưng nếu mở nó ra, con người sẽ khiến những điều bất hạnh tràn ngập khắp thế gian.

 

He Jiankui biện minh rằng mình tự hào về nghiên cứu ấy và không có gì phải hối lỗi. Ông đã giúp cho 2 đứa trẻ có khả năng kháng được một căn bệnh nguy hiểm của loài người. Nhưng nếu chọn đứng về phía những người ủng hộ và ca ngợi nghiên cứu của He Jiankui, liệu quý vị có thể đưa ra được cơ chế, hoặc các nguyên tắc và quy định nào để chắc chắn việc chỉnh sửa gen của con người trong tương lai sẽ chỉ nhằm mục đích có lợi hay không? Làm thế nào để chắc chắn, khi chúng ta lát đường bằng những thiện tâm tốt đẹp, nó sẽ không dẫn đến một địa ngục cho cả nhân loại?

 Chỉnh Sửa Gen Người- Đường Dẫn Đến Địa Ngục Luôn Được Lát Bằng Những Thiện Tâm 1Thuyết ưu sinh: Từ hàng triệu cái chết do phân biệt chủng tộc đến cải hóa bộ gen

 

Việc tạo ra những giống loài "được cải tiến" từ lâu đã là ước mơ của những người theo thuyết ưu sinh. Trường phái cũ của thuyết ưu sinh giả định rằng những đặc điểm vượt trội của con người được tìm thấy trong các chủng tộc và dân tộc đặc biệt, đặc biệt ở Anh còn là trong cả các lớp xã hội. Logic trên đạt đến đỉnh điểm vào thời Đức Quốc xã, khi những người Đức cho rằng họ là nhóm dân tộc thượng đẳng, có ưu thế về mặt di truyền so với những dân tộc khác. Vì vậy, để có được một loài người tốt hơn, những người "thấp cấp" như Do Thái nên bị tiêu diệt và xóa sổ.

 

Thuyết ưu sinh theo trường phái cũ đã dẫn tới cuộc đại diệt chủng Holocaust, trong đó, Đức Quốc xã đã giết chết 6 triệu người Do Thái và hơn 5 triệu người thuộc các dân tộc khác. Giáo sư Evans cho biết nhận định: “Sự mặc khải của Holocaust sau đó đã kết án những kẻ theo thuyết ưu sinh cổ điển, nhưng một cuộc cải cách đã ngay lập tức nảy sinh trong thập niên 1950. Một thuyết ưu sinh mới ra đời cho rằng "những đặc điểm vượt trội" có thể được tìm thấy trong tất cả các nhóm sắc tộc”

 

Tất cả những gì cần thiết để xây dựng một giống loài tốt đẹp hơn là khuyến khích những cá thể cao cấp trong từng nhóm sắc tộc sinh ra nhiều trẻ em hơn, ngược lại, ngăn cản những người mang trên mình đặc điểm thấp kém sinh sản. Chỉ có điều, không dễ dàng để những người theo thuyết ưu sinh cải cách có thể làm được điều đó.

 

Giáo sư Evans tiếp tục cho biết: “Nhưng vào đầu những năm 1950, Francis Crick và James Watson đã khám phá ra cấu trúc hóa học của DNA, gợi ý rằng các gen của con người có thể được cải thiện thông qua việc chỉnh sửa hóa học tế bào sinh sản của chúng ta”. Ý tưởng đã được nhà sinh vật học nổi tiếng Robert Sinsheimer vô cùng hưởng ứng. Ông viết trong một tài liệu năm 1969 rằng: sự phát triển của các công nghệ di truyền mới sớm muộn sẽ dẫn đến sự ra đời của "một sinh vật mới".

 

Con dốc trơn trượt của chỉnh sửa gen

 

Trong khi thuyết ưu sinh cổ điển muốn lựa chọn những cá thể phù hợp để sinh sản và tiêu tiêu diệt những cá thể không thích hợp, Sinsheimer lại cho rằng: “thuyết ưu sinh kiểu mới về mặt nguyên tắc sẽ cho phép chuyển đổi tất cả những gì không thích hợp đến mức độ di truyền cao nhất ... bởi chúng ta có tiềm năng tạo ra được các gen mới và những phẩm chất mới mà chưa ai từng dám mơ ước đến”.

 

Sự phát triển của các công nghệ chỉnh sửa gen đã đi từ ý tưởng cho đến hiện thực chỉ vài năm gần đây. Kéo theo đó là các tranh luận đạo đức ngày càng gay gắt, ám chỉ ngầm đến một "con dốc trơn trượt". Mà theo giáo sư Evans viết là: “Ở đỉnh dốc là một hành động chỉnh sửa gen được coi là có đạo đức và không thể chối cãi - một bước mà hầu hết mọi người sẵn sàng thực hiện - chẳng hạn như chỉnh sửa gen để chữa bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, đối mặt với một con dốc trơn trượt, rất khó để nói rằng việc thay đổi các đặc điểm khác không dẫn đến hậu quả chết người. Một khi bạn tìm ra cách thay đổi một gen, bạn có thể thay đổi bất kỳ gen nào, bất kể chức năng nào của nó. Nếu chúng ta chỉnh sửa gen để chữa được bệnh hồng cầu hình liềm, tại sao làm điều đó để chữa bệnh điếc, hoặc bệnh tim khởi phát muộn, hoặc đem trí tuệ đến cho những đứa trẻ thiểu năng, rồi khiến cả những đứa trẻ bình thường thông minh hơn?”

 

Trên một con dốc trơn trượt nhiều trắc trở như vậy, chỉ cần bước vào một điểm khởi đầu, nó sẽ dẫn đến một chuỗi các sự kiện liên quan, rồi mọi chuyện tuột dốc không phanh đến đáy vực. Một ví dụ là sự sa lầy của nước Mỹ khi quyết định bước vào cuộc chiến tranh Việt Nam, và sau này là Syria.

 

Đối với chỉnh sửa gen người, ở dưới cùng của con dốc đó là một thế giới đen tối mà không ai muốn tiến tới. Điều này thường được mô tả là một xã hội mà ở đó, toàn bộ di truyền của thế hệ sau sẽ chịu sự kiểm soát của thế hệ trước, nơi mà cả cuộc đời và cơ hội của một con người được quy định bởi những người đã sinh ra trước họ.

 

Nếu muốn có hình dung tốt hơn về đáy vực này, hãy xem một bộ phim được thực hiện từ những năm cuối của thập niên 90: Gattaca.

 

Nhân loại đã đặt chân lên đỉnh dốc

 

Tới đây, quý vị có thể tưởng tượng nghiên cứu của He Jiankui và sự ra đời của 2 bé gái biến đổi gen là đỉnh dốc. Nhưng không, mọi chuyện còn tồi tệ hơn thế, chúng ta đã đang đứng trên máng trượt của con dốc trơn.

 

Loài người đã tiến lên đỉnh của con dốc trơn trượt từ năm 1970, khi các nhà khoa học chấp thuận liệu pháp gen soma – một phương pháp can thiệp gen để điều trị các bệnh di truyền, nhưng đảm bảo cho các thay đổi không truyền sang thế hệ con cái.

 

Chỉnh sửa gen soma nghĩa là chỉ duy nhất một cá thể bệnh nhân được chữa lành, và mang gen chỉnh sửa cho tới hết cuộc đời. Anh ta hoặc cô ta sẽ không di truyền các chỉnh sửa sang con cái, vì thế không tiêm thêm các gen mới vào bể gen của loài người, giữ cho nó đi đúng hướng và đúng vận tốc tiến hóa tự nhiên. Các nhà khoa học ở thập niên 70 đã tự tin bước lên con dốc, bởi tin rằng mình đã tạo ra được bức tường chắc ngăn cho nhân loại khỏi bị trơn trượt. Bản thân việc chỉnh sửa gen soma vẫn còn nhiều tranh luận – nhưng các nhà khoa học chắc chắn nó sẽ nằm trọn trong khuôn khổ. Nó sẽ không di truyền các gen mới sang thế hệ con cháu, vì vậy không làm thay đổi loài người như các nhà tiên tri mong đợi từ lâu.

 

Hơn nữa, một nguyên tắc đạo đức khác đã được thiết lập phía sau bức tường đầu tiên và chắc chắn, đó là các nhà khoa học chỉ được phép chỉnh sửa gen để chữa bệnh, chẳng hạn như bệnh hồng cầu hình liềm, mà không được sử dụng nó để "cải thiện" con người. Hàng loạt các cuộc hội thảo, các cuộc gặp gỡ của các nhà di truyền học hàng đầu thế giới đã thống nhất các nguyên tắc đạo đức, để tự xây nên những bức tường tránh cho loài người khỏi trượt ngã.

 

Nhưng hành động gần đây của các nhà khoa học Trung Quốc đã nhảy qua tất cả các bức tường ấy. Nó là công trình vô tiền khoáng hậu trong lĩnh vực chỉnh sửa gen người.

 

Khi các nhà di truyền học tại Mỹ, Châu Âu và toàn thế giới chỉ dám bước đến giới hạn chỉnh sửa phôi người sau đó tiêu hủy ngay lập tức, He Jiankui và nhóm nghiên cứu của ông đã chỉnh sửa phôi và đưa nó vào bụng những bà mẹ để tạo ra những đứa trẻ "được thiết kế" đầu tiên. Cặp sinh đôi Lunu và Nana thực sự đã được "cải thiện" có chủ đích, nếu đúng theo lời He Jiankui, hai cô bé có khả năng miễn nhiễm với HIV, điều mà toàn bộ nhân loại không ai làm được. He Jiankui nói rằng mình sẽ theo dõi 2 cô bé cho đến năm 18 tuổi. Và ai biết được, hai cô bé có sinh con đẻ cái và truyền được các gen chỉnh sửa sang thế hệ sau hay không?

 Chỉnh Sửa Gen Người- Đường Dẫn Đến Địa Ngục Luôn Được Lát Bằng Những Thiện Tâm 2

Cần xây dựng một bức tường mới

 

Sau thời điểm này, cuộc tranh luận về chỉnh sửa gen người đã không còn giống như những năm trước đây, chúng ta đã không thể đưa ra lý lẽ nào về điểm dừng của các công nghệ mới. Những người ủng hộ nghiên cứu chỉnh sửa gen của He Jiankui đã không thể chỉ ra một bức tường nào ở phía trước, để trấn an nhân loại rằng hành động của nhà khoa học Trung Quốc sẽ không dẫn chúng ta trượt nhanh xuống vực thẳm.

 

Nhiều nhà khoa học thận trọng hơn thì nghĩ rằng họ có thể cho phép những nghiên cứu như của He Jiankui, bằng cách xây dựng một bức tường ngăn cách con dốc ra làm 2 phần: một phần dốc thoải cho phép chỉnh sửa gen để chữa "bệnh", một phần dốc đứng phía sau là nơi chúng ta phải dừng lại.

 

Tuy nhiên, làm thế nào người ta xác định được đâu là một "bệnh". Đó vẫn là một câu hỏi không có lời giải. Một báo cáo mới của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ kết luận rằng tìm ra sự khác biệt giữa bệnh tật và tăng cường con người là vô vọng.

 

Hệ thống y tế ngày nay cho phép những hoạt động nhập nhằng, có thiên hướng tăng cường cơ thể diễn ra trong nó. Một ví dụ điển hình và phổ biến là phẫu thuật thẩm mỹ.

 

Vậy điều gì sẽ đảm bảo những ranh giới rõ ràng cho con dốc chỉnh sửa gen, nếu chúng ta cho phép các nghiên cứu như của He Jiankui được tiến hành? Sự thật là chúng ta đã bước lên con dốc, đang trượt xuống và He Jiankui phá bỏ mọi bức tường mà những con người trước đó đã thiết lập.

 

Tất cả những người ủng hộ nghiên cứu của nhà khoa học Trung Quốc, nói nó tốt cho những đứa bé nên hoàn toàn đúng với đạo đức, họ đều không chỉ ra được một bức tường nào phía trước giúp chúng ta đứng lại trước khi trượt xuống vực thẳm.

 

He Jiankui nói: “Xã hội sẽ quyết định phải làm gì tiếp theo”. Đó chỉ là một sự đùn đẩy và né tránh trách nhiệm. Chính He Jiankui đã phá vỡ những bức tường mà chẳng xây dựng lên một bức tường nào mới, cả George Church của Đại học Harvard cũng vậy.

 

Cho nên, để tham gia vào một cuộc tranh luận có trách nhiệm, chúng ta không thể chỉ nêu quan điểm của mình về hành động của He Jiankui, mà còn phải kêu gọi và xây dựng lên một bức tường mới, đồng thời, đảm bảo nó sẽ vững chắc trong tương lai.

52Vote
40Vote
30Vote
20Vote
10Vote
52
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
Tạo bài viết
22 Tháng Hai 2021
Hôm thứ Hai (22/02/2021), Ủy ban An toàn Hà Lan (Dutch Safety Board - DSB) thông báo đang điều tra vụ máy bay chở hàng Boeing 747-400 gặp sự cố, khiến hàng chục mảnh vỡ động cơ rơi xuống làng Meerssen ở miền nam Hà Lan.
21 Tháng Hai 2021
Giới chức Mỹ yêu cầu kiểm tra và có thể loại bỏ một số chiếc Boeing 777 sau khi máy bay của United Airlines cháy động cơ trên không.
21 Tháng Hai 2021
40 người vô gia cư ở St. Petersburg được tiêm vaccine Covid-19 hôm Chủ nhật (21/02/2021), nhờ một sáng kiến từ thiện nhận được sự ủng hộ của các quan chức địa phương.
17 Tháng Hai 2021
Cơn khát vaccine của một số nước Châu Âu làm tăng ảnh hưởng của Trung Quốc, vốn đang nỗ lực thể hiện mình là một đồng minh chống Covid-19 đáng tin cậy.
17 Tháng Hai 2021
Các quan chức Lầu Năm Góc cho biết khoảng 1/3 quân đội Mỹ từ chối tiêm vaccine Covid-19, bất chấp mức độ lây nhiễm đáng lo ngại.
16 Tháng Hai 2021
Bà Ngozi Okonjo-Iweala, cựu bộ trưởng tài chính Nigeria, trở thành người Châu Phi đầu tiên và cũng là phụ nữ đầu tiên giữ cương vị tổng giám đốc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).