Đại Dịch Covid-19 – Đâu Là “Bệnh Nhân Số 0”?

25 Tháng Hai 20208:20 CH(Xem: 5424)
Đại Dịch Covid-19 – Đâu Là “Bệnh Nhân Số 0”?
Đại Dịch Covid-19 – Đâu Là “Bệnh Nhân Số 0”

Kể từ khi dịch coronavirus (Covid-19) bùng phát, người ta ráo riết truy tìm "bệnh nhân số 0". Nhưng, việc có thể chỉ đích danh một người gây ra dịch bệnh liệu có hại nhiều hơn hay lợi nhiều hơn?

Giới chuyên gia và các nhà chức trách tại Trung Quốc đã tranh luận rất nhiều về nguồn gốc của sự bùng phát coronavirus. Hay cụ thể hơn: Đâu là "bệnh nhân số 0"?

"Bệnh nhân số 0" (patient zero) là một thuật ngữ dùng để chỉ người đầu tiên nhiễm bệnh trong một đợt bùng phát dịch bệnh do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Những tiến bộ trong công nghệ phân tích di truyền hiện nay cho phép các nhà khoa học lần theo dấu vết của virus thông qua những người đã nhiễm. Kết hợp cùng các nghiên cứu về dịch tễ, các nhà khoa học có thể xác định được những người có khả năng là "bệnh nhân số 0", châm ngòi kích nổ dịch bệnh bùng phát.

Việc xác định được những "bệnh nhân số 0" có thể là đầu mối quan trọng, để biết được thời gian, địa điểm và lý do dịch bệnh bùng phát.

Vậy "Bệnh nhân số 0" của dịch Covid-19 đã được xác định chưa? Câu trả lời ngắn gọn là chưa!

Khi dịch bệnh mới xuất hiện tại Trung Quốc, chính quyền đã thông báo về trường hợp đầu tiên xác nhận nhiễm virus chủng mới vào ngày 31/12/2019, và rất nhiều ca "viêm phổi lạ" có liên quan tới một khu chợ hải sản Hoa Nam ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc. Tuy nhiên sau đó, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet, do chính các chuyên gia Trung Quốc thực hiện lại chỉ ra rằng người đầu tiên có các triệu chứng nhiễm Covid-19 là từ ngày 01/12/2019 - sớm hơn rất nhiều so với những gì được công bố trước đó, và người bệnh thậm chí không có bất kỳ liên quan gì với khu chợ hải sản.

Wu Wenjuan, một bác sĩ tại bệnh viện Kim Ngân Đàm của Vũ Hán và là một trong những tác giả nghiên cứu, cho biết bệnh nhân ấy là một người đàn ông cao tuổi, có tiền sử mắc Alzheimer. Wu nói: "Ông ấy sống cách khu chợ hải sản ít nhất 4-5 lượt xe bus, và vì ông vốn có bệnh nên hiếm khi ra ngoài”. Ngoài ra, có thêm 3 người khác phát tác triệu chứng tương tự những ngày sau đó, và 2 trong số đó cũng không có liên quan với chợ Hoa Nam.

Tuy nhiên, sau đó các nhà nghiên cứu cũng xác định 27/41 bệnh nhân nhập viện từ những ngày đầu dịch bệnh nổ ra có tiếp xúc với khu chợ. Và giả thuyết được đặt ra, rằng dịch bệnh bắt nguồn từ chợ Hoa Nam từ vật chủ là những loài động vật hoang dã, chúng lây sang người từ động vật, rồi chuyển sang lây từ người sang người - theo giả thuyết của Tổ chức y tế thế giới WHO.

Vậy liệu một người có khả năng châm ngòi cho cả dịch bệnh?

Dịch Ebola tại Tây Phi trong giai đoạn 2014 - 2016 là một trong những dịch bệnh do virus lớn nhất kể từ năm 1976 - thời điểm khoa học xác định được virus gây bệnh. Theo thống kê của WHO, Ebola đã khiến ít nhất 11,000 người tử vong, lây nhiễm cho hơn 28,000 trường hợp.

Dịch bệnh kéo dài hơn 2 năm, lây lan sang 10 quốc gia khác nhau. Chủ yếu các ca bệnh diễn ra tại Châu Phi, nhưng một số trường hợp xuất hiện cả ở Mỹ, Tây Ban Nha, Anh Quốc và Ý.

Các nhà khoa học đã kết luận rằng dịch bệnh đến từ một chủng virus mới, và được châm ngòi chỉ bởi đúng 1 người - bé trai 2 tuổi từ Guinea. Cậu bé có thể đã nhiễm bệnh khi chơi đùa trong hốc cây vốn là tổ của một đàn dơi. Họ đã điều tra ngôi làng của cậu bé - làng Meliandou, lấy mẫu xét nghiệm, khảo sát người dân để có thêm thông tin trước khi công bố rộng rãi.


Tuy nhiên, "bệnh nhân số 0" nổi tiếng nhất lịch sử phải kể đến Mary Mallon, còn có biệt danh là "Mary thương hàn" vì chịu trách nhiệm cho dịch sốt thương hàn tại New York vào năm 1906.

Xuất thân từ Ireland, Mallon đến Mỹ sinh sống và làm đầu bếp cho các gia đình giàu có. Sau khi một loạt các trường hợp nhiễm thương hàn xảy ra trong giới nhà giàu New York, các bác sĩ buộc phải tìm hiểu và xác định được nguồn cơn lây nhiễm chính là Mallon. Ở bất kỳ nơi nào cô làm việc, thành viên trong gia đình đều có người nhiễm thương hàn.

Các bác sĩ ở gọi cô là "vật chủ khỏe mạnh" - những người bị nhiễm bệnh nhưng không phát tác bất kỳ triệu chứng nào, và thường lây nhiễm cho rất nhiều người khác.

Một số bằng chứng chỉ ra rằng có những người mang khả năng lây nhiễm "hiệu quả" hơn người khác, và Mallon là một trường hợp như thế. Cô là trường hợp sớm nhất được ghi nhận với khả năng "siêu lây nhiễm" trong một dịch bệnh. Thời điểm đó, dịch thương hàn do Mallon đem đến đã lan tỏa cho hàng ngàn người New York, với tỉ lệ tử vong lên tới 10%.

Nhưng thuật ngữ “Bệnh nhân số 0” là cụm từ có thể mang tới sự kỳ thị. Nhiều chuyên gia y tế sợ rằng việc cố gắng xác định và công bố trường hợp đầu tiên nhiễm bệnh có thể gây nhiễu loạn thông tin, đồng thời khiến bệnh nhân trở thành mục tiêu bị công kích, biến họ thành nạn nhân của ghét bỏ, kỳ thị. Điều này thậm chí còn tội lỗi hơn, nếu "bệnh nhân số 0" bị xác định sai.

Một trong những trường hợp "bệnh nhân số 0" nổi tiếng nhất từng bị nhận định sai có liên quan đến dịch Aids – còn thường được gọi là căn bệnh thế kỷ.

Gaetan Dugas - một tiếp viên hàng không đồng tính người Canada đã bị đổ lỗi làm lây lan virus HIV cho người Mỹ vào thập niên 1980. Nhưng năm 2016 - hơn 3 thập kỷ sau, các nhà khoa học nhận định rằng Dugas không thể là "bệnh nhân số 0", bởi bằng chứng chỉ ra rằng virus đã được đưa từ Caribbean đến Châu Mỹ từ đầu thập niên 1970.

Kỳ lạ là, chính trong đại dịch HIV, thuật ngữ "bệnh nhân số 0" đã tình cờ được tạo ra.

Trong khi điều tra sự lây lan của dịch bệnh tại Los Angeles và San Francisco vào đầu thập niên 1980, các nhà nghiên cứu của CDC (Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ) đã sử dụng chữ "O" để chỉ các trường hợp nhiễm bệnh "bên ngoài bang California".

Sau đó, một số chuyên gia khi tiếp nhận nghiên cứu đã hiểu nhầm "O" thành số "0", và kể từ đó khái niệm "bệnh nhân số 0" ra đời.

50Vote
40Vote
30Vote
20Vote
10Vote
00
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
Tạo bài viết
16 Tháng Hai 2021
Hôm thứ Ba (16/02/2021), thủ tướng Anh Boris Johnson kêu gọi các cường quốc ký hiệp ước toàn cầu để đảm bảo tính minh bạch thông tin cho các đại dịch trong tương lai.
04 Tháng Hai 2021
Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu loại đảng viên Cộng hòa Marjorie Greene ra khỏi hai ủy ban, vì cáo buộc truyền bá thuyết âm mưu thù hận và bạo lực.
04 Tháng Hai 2021
Cơ quan quản lý truyền thông Anh (Ofcom) thu hồi giấy phép phát sóng kênh CGTN của Trung Quốc tại nước Anh, do sai phạm trong sở hữu giấy phép.
03 Tháng Hai 2021
Theo trang DongA Ilbo của Hàn Quốc, Apple được cho là sẽ đầu tư 3,6 tỷ USD vào hãng Kia Motors như một phần trong kế hoạch hợp tác sản xuất Apple Car tại Mỹ.
03 Tháng Hai 2021
Hôm thứ Tư (03/02/2021), ngoại trưởng Antony Blinken thông báo Mỹ sẽ gia hạn hiệp ước New START với Nga thêm 5 năm, trước khi thỏa thuận hết hạn vào ngày 05/02/2021.
02 Tháng Hai 2021
Hôm thứ Ba (02/02/2021),Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã bãi nhiệm hàng trăm thành viên trong các ban cố vấn Lầu Năm Góc