Những người cao tuổi sống trong viện dưỡng lão chiếm gần một nửa số trường hợp tử vong vì Covid-19 ở Thụy Điển. Một số nhân viên y tế cho rằng việc họ được cho nhập viện chậm trễ là nguyên nhân.
Reza, cha của Lili Sedghi, không được bác sĩ khám vào ngày ông qua đời vì Covid-19 tại viện dưỡng lão ở phía bắc thủ đô Stockholm của Thụy Điển. Một y tá cho biết ông đã được tiêm morphine vài giờ trước khi chết, nhưng ông không được trợ thở, nhân viên cũng không gọi xe cứu thương. Sedghi kể lại: "Không có ai ở đó, và ông ấy ra đi một mình. Thật không công bằng".
Hầu hết trong số 3,698 người chết vì Covid-19 ở Thụy Điển là những người trên 70 tuổi, mặc dù đất nước đã nhấn mạnh ưu tiên bảo vệ nhóm gặp rủi ro cao. Thụy Điển, với dân số hơn 10 triệu người, đã không áp đặt hạn chế nghiêm ngặt như hầu hết các quốc gia Châu Âu khác.
Tuần thứ 2 của tháng 05/2020, thủ tướng Stefan Löfven thừa nhận "Chúng tôi đã không bảo vệ được những người dễ bị tổn thương nhất, những người cao tuổi".
Cơ quan Y tế Cộng đồng Thụy Điển cho biết 48.9% số ca tử vong là những người cao tuổi trong các viện dưỡng lão, tính đến ngày 14/05/2020.
Thụy Điển đã cấm người bên ngoài đến thăm viện dưỡng lão từ ngày 31/03/2020. Nhưng cũng như nhiều nước Châu Âu khác, người thân, nhân viên và quan chức công đoàn lo ngại các cơ sở chăm sóc người cao tuổi đã nhận quần áo bảo hộ quá muộn và trong giai đoạn đầu dịch bùng phát, một số nhân viên có thể đã đi làm dù có triệu chứng Covid-19.
Hiện nay, ngày càng nhiều nhân viên viện dưỡng lão lên tiếng chỉ trích giới chức y tế khu vực về các quy định không khuyến khích họ đưa người cao tuổi ở viện dưỡng lão đến bệnh viện và ngăn họ sử dụng biện pháp trợ thở mà không có sự chấp thuận của bác sĩ, kể cả chăm sóc cấp tính hay dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ (giúp người bệnh giảm bớt các triệu chứng, đau đớn vào giai đoạn cuối đời).
Latifa Löfvenberg, y tá từng làm việc tại một số viện dưỡng lão quanh Gävle, phía bắc Stockholm, vào giai đoạn đầu dịch bùng phát, kể lại: "Họ nói với chúng tôi rằng không nên đưa bất cứ ai đến bệnh viện, ngay cả những người chỉ khoảng 65 tuổi. Một số người có thể còn rất nhiều năm để sống với người thân yêu, nhưng họ không có cơ hội vì không được đưa đến bệnh viện kịp thời. Họ bị ngạt thở đến chết. Thật khó khăn và đáng sợ khi chứng kiến cảnh tượng đó mà không thể làm gì".
Löfvenberg hiện đang làm việc tại khoa chuyên điều trị người nhiễm Covid-19 trong một bệnh viện lớn ở thủ đô Thụy Điển. Cô cho biết những bệnh nhân cô đang điều trị là bằng chứng cho thấy người cao tuổi không được nhập viện: "Chúng tôi không thấy nhiều người cao tuổi ở đây. Đa phần là những người trẻ hơn, sinh ra trong thập niên 90, 80, 70".
Một nhân viên y tế khẩn cấp giấu tên tại Stockholm cho biết cô chưa từng được yêu cầu đến viện dưỡng lão với lý do liên quan đến Covid-19, dù được điều động làm thêm giờ.
Mikael Fjällid, nhà tư vấn người Thụy Điển về gây mê và chăm sóc đặc biệt, tin rằng "rất nhiều mạng sống" có thể được cứu nếu cư dân viện dưỡng lão được điều trị tại bệnh viện hoặc nếu nhân viên viện dưỡng lão được trao nhiều quyền sử dụng biện pháp trợ thở hơn, thay vì chờ đợi đội chuyên môn xử lý Covid-19 hay kỹ thuật viên y tế khẩn cấp. Ông cho hay: "Nếu một người chỉ có hơn 20% cơ hội sống sót nếu không được can thiệp, cũng có thể cơ hội sống sót sẽ tăng thêm 20% nữa nếu được trợ thở”.
Vào tháng 04/2020, 10,458 người đã chết do Covid-19 ở Thụy Điển, trở thành tháng nguy hiểm nhất của đất nước kể từ dịch cúm mùa năm 1993.
Các địa phương tự ra quy định về nhân lực và nguồn lực y tế ở Thụy Điển, nhưng theo chỉ dẫn quốc gia, bệnh nhân cao tuổi, dù ở viện dưỡng lão công hay tư, không nên tự động được đưa đến bệnh viện điều trị.
Bác sĩ Thomas Linden, Giám đốc Y khoa tại Ủy ban Y tế và Phúc lợi Quốc gia, cho biết các nhân viên nên cân nhắc giữa các lợi ích và rủi ro như lây nhiễm chéo trong bệnh viện và sự bất tiện khi điều chuyển bệnh nhân.
Nhân viên y tế không được yêu cầu đối xử phân biệt với bệnh nhân chỉ dựa vào tuổi tác, nhưng họ có thể cân nhắc tuổi sinh học kết hợp với các yếu tố khác.
Khi đề cập đến dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ, Linden cho rằng không bắt buộc phải trợ thở cho bệnh nhân và thừa nhận "các chuyên khoa và khu vực có ý kiến khác nhau về hiệu quả của việc trợ thở".
Gävleborg, nơi Latifa Löfvenberg từng làm việc khi dịch mới bùng phát, nói rằng nhu cầu của từng bệnh nhân luôn được đặt lên hàng đầu và các y tá có thể gọi bác sĩ để đánh giá có cần cho cư dân viện dưỡng lão nhập viện không. Tuy nhiên, Gävleborg phản đối ý tưởng cho phép nhân viên viện dưỡng lão trợ thở cho bệnh nhân trong chăm sóc giảm nhẹ, vì nó đòi hỏi đào tạo chuyên môn.
Christoffer Bernsköld, phát ngôn viên về lão khoa của mạng lưới y tế Region Stockholm, khẳng định có đủ nguồn lực để đảm bảo mọi bệnh nhân ở thủ đô được chăm sóc cấp tính hoặc giảm nhẹ.
Ông chỉ ra rằng tại nam Stockholm có một bệnh viện dã chiến mới chưa sử dụng, cho thấy lý do người cao tuổi không nhập viện không phải vì thiếu giường bệnh. Và ông cho rằng đó là một “tình huống khó xử về đạo đức”.
Những người chỉ trích chính phủ như Mikael Fjällid coi bệnh viện dã chiến là dấu hiệu cho thấy các quan chức ở thủ đô quá ngần ngại cho người cao tuổi nhập viện vì sợ nguồn lực quá tải, vì các bệnh viện dã chiến là hạ tầng cần thiết để đối phó nếu ca nhiễm tăng đột biến trong tương lai.
Thụy Điển không phải là nước duy nhất yêu cầu các nhân viên phải đưa ra lựa chọn quyết định cho bệnh nhân nhập viện hay không. Nhưng khác với Thụy Điển, đại diện các viện dưỡng lão ở những nước Châu Âu khác khẳng định người cao tuổi ở nước họ được điều trị đầy đủ.
Ở Anh, Hiệp hội Y tế Quốc gia nói rằng mọi người nhiễm Covid-19 đều được chăm sóc "bất kể họ bao nhiêu tuổi hay yếu đến mức nào". Hiệp hội Hỗ trợ Người già và Người khuyết tật Đức cho biết mọi bệnh nhân có triệu chứng Covid-19 đều được bác sĩ khám và không bệnh nhân nào không được chăm sóc. Trong một số trường hợp, toàn bộ người cao tuổi sống trong một viện dưỡng lão đều nhập viện. Nhiều viện dưỡng lão có sẵn thiết bị trợ thở khẩn cấp.
Hiệp hội Y tá Đan Mạch cho biết tất cả bệnh nhân cần trợ thở đều được nhập viện. Chính sách này có thể được xem xét lại nếu thiếu máy thở, tuổi tác không phải là yếu tố ảnh hưởng đến vấn đề.
Trong một cuộc họp báo gần đây, Thủ tướng Thụy Điển Stefan Löfven cho biết các chính quyền địa phương được giao nhiệm vụ đảm bảo cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe “theo cách tốt nhất" và cũng được nhà nước cung cấp thêm nguồn lực để trang trải các chi phí liên quan đến Covid-19.
Tuần trước, Thụy Điển thông báo giải ngân thêm 2.2 tỷ kronor (khoảng 185 triệu bảng Anh) để đào tạo bổ sung cho nhân viên viện dưỡng lão, với mục tiêu tạo ra 10,000 vị trí y tế sơ cấp và nhân viên chăm sóc.
Löfven cho rằng hiện nay không phải là thời điểm thích hợp để kiểm điểm. Một ủy ban quốc gia sẽ đánh giá cách xử lý dịch ở cấp địa phương, khu vực và quốc gia ngay khi giai đoạn khủng hoảng qua đi.
- Từ khóa :
- Thụy Điển
- ,
- COVID-19
- ,
- Viện dưỡng lão
- ,
- người cao tuổi
Gửi ý kiến của bạn